the sixteenth letter of the alphabet, and the eleventh of the consonants;
seventy, seventieth.
Տառ բաղաձայն՝ կիսաձայն, հագագային ըստ կերպի հեւալոյ, եւ հառաչելոյ, անուանեալ Հո, կամ Հոյ. ձայմակից ընդ եբր. հէ, կամ լատ. H, որ եւ ըստ յն. ի. իբր եւ է եւ ը. մինչեւ յոմանց չհամարիլ տիրապէս տառ, այլ նշանակ թաւաձայն առոգանութեան, զի թանձրացուցանէ զյարակից տառն, առաւել քան զտառն յ։ Եւ որպէս ի մեզ յ, հասարակօրէն չտայ ձայն ի յանգս, թէ եւ գրեսցի գայ, երթայ, տայ, եւ այլն. նոյնպէս եւ առ եբրայեցիս հէ՝ ի վերջ բառից իբր անձայն մնայ։
Հ. Յաճախեալ է ի մեզ. Զի որ ի յայլ լեզուս գրին ἁλόη Aloe Εἱρώδης Herodes ῤήτωρ rhetor όδος Rhodus ώμη Roma αχήλ Rachel, ի մեզ գրին եւ հնչին. Հալուէ, հերովդէս, հռետոր, հռոդոս, հռովմ, եւ այլն. եւ անխտիր ասի՝ եբրայեցի, հեբրայեցի. աբրաամ, աբրահամ. եղիա, հեղիա. որպէս եւ Հեռ, ըստ յն. ասի է՛ռիս։
Նոյնպէս անխտիր վարին ի մեզ ամբառնալ, համբառնալ. ապա, հապա. ամբար, համբար. սկայ, հսկայ. հաւատ, աւատ, եւ այլն. որպէս եւ հիւթել, ւիւթել. հիւսել, ւիւսել։
Հ. Լծորդ է եւ ընդ խ, կակուղ. զոր օրինակ. կոհակ, կոխակ. խոյ, հոյ. հաղբք, խաղբք. նախապետ, նահապետ. այլ առաւել Վանեցի գրիչք ստէպ փոխանակ հ, տառի դնեն խ. որպէս է տեսանել ի գիրս թովմայի արծրունւոյ։
Հ. Երբեմն որպէս զտառդ յ, զօրութեամբ ունի զնախդիրդ ի.
Հարաւոյ կողմանէ։ Հայրենի ծոցոյ ճանապարհորդեալ։ Զխոցուած կողիցս հաւատ նմին ետու շօշափել։ Եւ իմ զերծեալ հաղբից նոցին. այսինքն ի հարաւոյ, ի հայրենի, ի հաւատ, ի հաղբից։
Հ. ՟հ. որպէս նշանակ համարոյ՝ է Եօթանասուն, ամ եօթանասներորդ։ Իսկ ի համառօտագրութիւնս առ մեօք դնի, Հ. իբր Հայ, եւ Հայր։
Խորհուրդ տառիս դրոշմելի ի սիրտս մանկանց.